Η προσφυγική μνήμη ως εμπειρία στο Λόγο και την Τέχνη   Όλες αυτές τις μέρες παρακολουθώντας τις εργασίες αυτού του τόσο ενδιαφέροντος Συνεδρίου, είχα μ’ έναν τρόπο ησυχάσει. Η θλίψη μ’ άλλα λόγια, ήταν ελεγχόμενη, αφού σχεδόν σε όλες τις εισηγήσεις πρωταγωνιστής ήταν το μακρινό παρελθόν, φωτισμένο από την έρευνα και το στοχασμό των δεκάδων εισηγητών, ένα παρελθόν που είχαμε επιτέλους την ανάγκη να προσδιορίσουμε, να περιγράψουμε και να αναγνωρίσουμε, προκειμένου να καταλάβουμε τι ακριβώς παίχτηκε και χάθηκε στη Σμύρνη και στην ευρύτερη περιοχή της Μικράς Ασίας, δυο γενιές πριν από εμάς, ως πολιτισμός, κοινωνική και οικονομική ζωή, καλλιτεχνική δημιουργία. Στον ιστορικό χρόνο, ενενήντα χρόνια, δεν είναι δα και τόσο μεγάλο διάστημα, ειδικά αν τοποθετηθούν στο πλαίσιο της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας.

Regina rosas amat   Η Ρόζα και η Ρίτα Γκρέκο, δεν έχουν απομακρυνθεί ποτέ από την πόλη τους, τη Βενετία. Όταν τις ρωτάς γιατί, χαμογελούν και προφασίζονται τις πιο παράδοξες δικαιολογίες: «Μα δεν θα ξέρουμε καν πώς να περάσουμε στο απέναντι πεζοδρόμιο. Η Βενετία δεν έχει φανάρια, ούτε αυτοκίνητα.» Γεννήθηκαν πριν εβδομήντα περίπου χρόνια και έζησαν αδιάλειπτα τη ζωή τους στην πόλη των δακρύων, παραμένοντας πιστές στην ιστορία της. Για όσους ξέρουν τα πρόσωπα και τα πράγματα της πάλαι ποτέ Γαληνοτάτης, οι αδελφές Γκρέκο είναι από τους λίγους ζωντανούς μύθους της πόλης.

Συνέντευξη στο Θάνο Μαντζάνα   Όλοι βέβαια γνωρίζουν τον Παρασκευά Καρασούλο ως έναν προικισμένο στιχουργό της γενιάς του και αρκετοί ως έναν εξαιρετικά πολυπράγμονα άνθρωπο, κυρίως ως ιδρυτή και διευθυντή της επίσης πολυσχιδούς Μικρής Άρκτου αλλά και με μερικούς άλλους τρόπους, όπως για παράδειγμα ως καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Υμηττού. Πέραν αυτού όμως προσωπικά έχω την πεποίθηση – και την αίσθηση ότι και ο ίδιος δεν θα δίσταζε, να το παραδεχτεί – ότι πρόκειται και για αυτό που λέμε «δύσκολος άνθρωπος». Δεν μπορώ να ξεχάσω την συνεργάτιδα του αλλά και πολύ καλή του φίλη – Δήμητρα Γαλάνη να λέει γελώντας κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου «έχουμε περάσει ολόκληρα χρόνια χωρίς καν να μιλάμε» και τον ίδιο να προσθέτει «και πιθανόν να ξανασυμβεί»! Αν το καλοσκεφτείς όμως «δύσκολοι άνθρωποι» συνήθως είναι εκείνοι που βλέπουν πολύ σοβαρά οτιδήποτε κάνουν και τελικά και την ίδια την ζωή. Τέτοια προσωπικότητα είναι και ο Παρασκευάς Καρασούλος με τον οποίο είχα μια συζήτηση εκ βαθέων και σπάνιας ειλικρίνειας για τη στιχουργική του και την Μικρή Άρκτο, τον πολιτισμό και τη …

Ποτέ άλλοτε στην Ελλάδα το παρόν δεν υπήρξε τόσο ατραγούδιστο όσο στις μέρες μας. Κι ας δίνουν «ήχο και υλικό» η απελπισία και η οργή των Ελλήνων, κι ας εγκυμονεί η εποχή λόγους κι αφορμές να γεννηθούν καινούργια τραγούδια, κι όμως… Τραγούδια από το παρελθόν συνόδευαν κι εξακολουθούν να συνοδεύουν την αγωνία μας· ό,τι ακούστηκε, ό,τι ακούγεται στις διαδηλώσεις τα τελευταία τρία χρόνια, αναφέρεται σταθερά στις πολύτιμες αποταμιεύσεις του παρελθόντος. 

Φθινόπωρο. Παντού. Επιστροφή στα θρανία της Ιστορίας και πάλι μετά από χρόνια ανάπαυσης και ραστώνης. Εδώ το Παρόν διδάσκει  και τα ελλείμματα από τις προηγούμενες τάξεις δεν μπορούν να κρυφτούν,  δημιουργούν κενά στο αίσθημα, στη γνώση  και στην πράξη… Τα ανοιχτά  τετράδια (κάπως σαν τα παλιά τετράδια έκθεσης ) θα  καταγράφουν  σχόλια και απόψεις του υπογράφοντος, τα τετράδια αντιγραφής, κείμενα και απόψεις άλλων   κι ο Χρόνος  -ο καλύτερος και αυστηρότερος δάσκαλος- θα διορθώνει αν χρειάζεται  τα λάθη, τις αυταπάτες  και τις   υπερβολές. Αλλά σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί πια κανείς να μένει από «απουσίες»  τούτη την περίοδο. Όπως έλεγε  κι ο Ζοζέ Σαραμάγκου : Είναι κατανοητό ότι κάποιος θα προσπαθήσει να δικαιολογηθεί ισχυριζόμενος «Δεν ήξερα». Είναι όμως απαράδεκτο να λέμε «προτιμώ να μην ξέρω». Καλό διάβασμα